Bát trân trong ẩm thực cung đình xưa bao gồm: nem công, chả phượng, da tê giác, tay gấu, môi đười ươi, thịt chân voi, gân nai và yến sào. Ngày nay vì khá nhiều nguyên nhân mà nhiều món đã thất truyền riêng tổ yến thì lại khác. Nếu thời xưa chỉ có vua chúa mới được ăn tổ yến thì ngày nay thị trường yến khá đa dạng và có nhiều mức giá phù hợp với người tiêu dùng. Vậy tổ yến là gì? Tại sao lại chưng tổ yến? và tổ yến chưng có tác dụng gì ?

Phân loại các loại tổ yến sào 

Tổ yến là tổ của chim yến và được làm từ nước bọt của chim yến trống và chim yến mái. Nếu phân loại tổ yến theo tình trạng sơ chế thì sẽ chia làm 3 loại sau:

• Tổ yến thô: là tổ yến còn nguyên lông, chưa được loại bỏ hết các tạp chất. Yến thô sau khi khai thác sẽ trực tiếp đóng gói thành phẩm. Tai yến mỏng cầm nặng tay, sợi yến khít và có mùi tanh đặc trưng của yến sào.Ưu điểm là ổ yến nguyên chất 100% khó làm giả. Yến có mùi tanh tự nhiên khi chưng lên thì nở gấp 4 – 5 lần, sợi yến giai, giòn nhiều chất dinh dưỡng. Yến thô có giá trung bình. Nhược điểm: Do chưa qua xử lý nên tổ yến còn rất nhiều lông và tạp chất nên sẽ mất thời gian sơ chế.

• Tổ yến sơ chế: là loại tổ yến chất lượng nhất vì đã làm sạch lông thủ công. Yến có màu trắng, không lẫn lông và tạp chất. Tai yến mỏng cầm nặng tay, sợi yến thì mịn và bóng. Ưu điểm: đã làm sạch tới 99% lông và các tạp chất bụi bẩn nhưng vẫn giữ được hàm lượng chất dinh dưỡng cao và các đặc tính của yến thô. Bỏ qua được bước sơ chế nên rất dễ dùng. Nhược điểm: Do rút lông bằng phương pháp thủ công nên giá tổ yến sơ chế thường cao hơn nhiều so với giá tổ yến thô.Yến sơ chế đặc biệt thích hợp cho người già, trẻ nhỏ.

• Tổ yến tinh chế: những tổ yến gãy, vỡ (trong quá trình thu hoạch hay trong khi xử lý lông) sẽ được ngâm trong nước và loại bỏ hết lông và tạp chất sau đó dùng khuôn để định hình lại rồi đưa vào hệ thống làm khô ép khuôn giống hình dạng tai yến sơ chế, có màu trắng đục và không lẫn tạp chất. Tai tổ yến đã tinh chế cầm nhẹ tay, xốp, sợi yến thô và sần sùi. Ưu điểm: Vì đã qua khâu sơ chế nên rất tiện sử dụng. Tai yến có nhiều hình dáng bắt mắt giá thành lại thấp hơn rất nhiều so với yến sơ chế.  Nhược điểm: Vì đã qua chế biến và làm sạch nên dễ bị làm giả và pha tạp chất trong yến.

Tại sao hay dùng phương pháp chưng để chế biến tổ yến? 

Chúng ta hay dùng phương pháp chưng để chế biến tổ yến nguyên nhân là do đây là phương pháp giúp món tổ yến có hương vị thơm ngon tự nhiên và thành phần dưỡng chất được lưu giữ trọn vẹn nhất.

Tổ yến chưng có tác dụng gì ? Người xưa hay nói “1 gam yến bằng 40 quả trứng gà” để ví von về tác dụng của yến chưng. Trung tâm Công nghệ Sinh học Đại học Thủy Sản và Viện Công nghệ Sinh học nghiên cứu thấy trong thành phần của yến chưng chứa 18 loại acid amin, 31 nguyên tố đa vi lượng rất tốt cho sức khỏe. 

• Hỗ trợ cải thiện hệ hô hấp: yến có tính bình dưỡng âm, bổ phế, tiêu đàm, trừ ho. Yến còn giúp định suyễn, làm sạch phổi và giúp các cơ quan hô hấp hoạt động tốt hơn. Đồng thời phòng ngừa bệnh cúm và các triệu chứng dị ứng hiệu quả.

• Kích thích tiêu hóa: hàm lượng nguyên tố hiếm Crom giúp ăn ngon giúp chất dinh dưỡng dễ hấp thu qua thành ruột.

• Tổ yến chưng có tác dụng gì với hệ miễn dịch không? Đáp án là có yến giúp cân bằng các quá trình trao đổi chất và tăng cường hệ miễn dịch cho cơ thể.

• Điều hòa lưu thông máu, bổ máu: nguyên tố Fe (Sắt) trong yến chưng có vai trò quan trọng trong tổng hợp hemoglobin (huyết sắc tố) – là chất vận chuyển oxy đi khắp cơ thể.

• Ăn yến chưng đều độ còn giúp tăng cường trí nhớ, bồi bổ trí não, ổn định tinh thần, giúp nâng chất lượng của giấc ngủ nhờ các vi chất dinh dưỡng như Mn, Cu, Zn, Br. Để yến chưng phát huy tối đa công dụng bạn nên kết hợp yến chưng cùng hạt sen.

• Threonine có trong yến chưng giúp hỗ trợ hình thành collagen và elastin, tái tạo lại cấu trúc da, giảm nếp nhăn, chống lão hóa da, giúp da mịn màng, săn chắc.

• Tăng tuổi thọ con người: tăng cường hệ miễn dịch, tăng khả năng tiêu hóa, tốt cho gan và não bộ, cung cấp dưỡng chất, ngủ ngon giúp người dùng tăng tuổi thọ.

Yến chưng là món được nhắc đến đầu tiên khi người ta nhắc đến cao lương. Hiểu được tổ yến chưng có tác dụng gì từ đó bạn có sự ưu tiên trong việc lựa chọn thực phẩm bảo vệ sức khỏe. Hiện nay trên thị trường có nhiều sản phẩm yến sào khác nhau với nhiều mức giá đa dạng người tiêu dùng cần căn cứ vào nhu cầu sử dụng, mục đích sử dụng, điều kiện kinh tế, nguồn gốc xuất xứ... để chọn được sản phẩm yến phù hợp.