Có thể nói rằng tổ yến là lộc trời, là quà tặng thiên nhiên đối với cả người dùng và người nuôi bán tổ yến. Vì yến chứa rất nhiều dưỡng chất rất tốt cho sức khỏe và cũng mang lại nguồn lợi kinh tế cao. Dân gian hay ví tổ yến như “vàng trắng” bởi giá trị dinh dưỡng cũng như giá của thực phẩm quý này. Nhiều người đã gọi nghề nuôi bán tổ yến là “nghề bạc tỷ”.

Yến nơi đâu là trời ban lộc nơi đó

Chim yến xây tổ từ giữa tháng 1 và đẻ trứng vào cuối tháng 3. Chúng gần như không đẻ trứng vào tháng 11, 12, tháng 1 nên các tháng còn lại là mùa sinh sản của yến nhà. Khi yến được nuôi trong nhà chúng sẽ đẻ trứng 3 lần 1 năm, chu kỳ sinh sản của yến khoảng 3 đến 4 tháng. Thời gian yến làm tổ khoảng 35 ngày. Yến trống và yến mái sẽ dùng nước dãi để xây tổ. Chính vì việc thu hoạch tổ tự nhiên rất khó khăn, nguy hiểm nên giá tổ yến rất đắt đỏ. Nhưng từ khi mọi người biết rằng có thể xây nhà cho yến hoang dã ở để thu hoạch tổ yến thì người dân vùng biển và nhiều tỉnh Nam Bộ thi nhau xây nhà dụ yến.

Khá nhiều người cho rằng, nghề nuôi bán tổ yến là nghề hốt bạc “một vốn bốn lời” vì không cần đầu tư vật nuôi, không phải tốn thức ăn mà chỉ cần xây nhà dụ yến là có thu nhập hàng tỷ đồng mỗi năm.  

Nếu trước đây nghề nuôi bán tổ yến là nghề độc quyền xứ biển thì nay các nhà nuôi yến mọc lên như “nấm mọc sau mưa” ở các tỉnh đồng bằng. Tính đến tháng 10 năm 2019 Việt Nam đã có hơn 24.000 nhà yến với 42/66 tỉnh thành.

Và hệ quả của việc nghĩ rằng nuôi yến ít vốn, dễ kiếm tiền đã khiến không ít gia đình lao đao vì mất tiền tỷ đầu tư xây nhà yến. Một trong những nguyên nhân mất vốn, lỗ vốn, thất bại là do sai kỹ thuật, chim yến không đến làm tổ, mật độ chim yến tại đó quá thấp, hoặc yến đã có nhà là nhà của những người đi đầu nghề nuôi bán tổ yến.

Lao đao với “vàng trắng” vì Covid-19

So sánh số nhà yến của năm 2019 với năm 2017 thì chỉ trong 2 năm số lượng nhà yến đã tăng 300%. Chính vì nhà yến mọc lên quá nhiều và tự phát cũng là một trong những nguyên nhân khiến tổ yến thô giá thấp hơn so với trước đây. Hơn nữa hai năm nay do ảnh hưởng của dịch Covid-19 nhiều người trong nghề nuôi bán tổ yến chia sẻ chưa năm nào tổ yến rẻ như năm nay. Hiện tại giá yến giảm khoảng 10%-15% so với trước dịch.

Một trong những nguyên nhân tổ yến mất giá là do vài người đầu nậu muốn thu gom tổ yến giá rẻ nên đưa những tin sai làm hoang mang dư luận. Thêm vào đó, tổ yến ở một số nước khác không xuất khẩu được tuồn vào thị trường, sau đó đội mác yến Việt Nam làm loạn thị trường dẫn đến giá yến giảm.

Bên cạnh đó nạn săn bắt chim yến để ăn thịt, để bán phóng sinh đã làm giảm nguồn yến tự nhiên khiến việc thu hồi vốn cho nghề nuôi bán tổ yến rất chậm, nghề nuôi yến đã không còn là nghề hấp dẫn như nhiều người nghĩ nữa.

Nhưng nhìn chung giá tổ yến tuy có sụt giảm nhưng thực chất nhu cầu thị trường yến sào vẫn rất tiềm năng cả ở Việt Nam và thế giới. Đặc biệt là tổ yến Việt Nam có chất lượng cao hơn so với các nước trong khu vực.

Mỗi nghề đều có mặt trái của nó và nghề nuôi bán tổ yến cũng không ngoại lệ. Bên cạnh đó người tiêu dùng khi mua yến cần thông thái hơn để lựa chọn nơi bán tổ yên uy tín, chất lượng, cũng như chọn lọc nguồn thông tin để có cái nhìn chính xác hơn.